Pierwsze czynności po śmierci bliskiej osoby
Śmierć bliskiej osoby to zawsze bardzo trudny czas. W takich momentach ciężko myśleć o formalnościach, ale niestety nie da się ich uniknąć.
Świadomość, co zrobić i w jakiej kolejności, ułatwia sprawne załatwienie formalności spadkowych i minimalizuje ryzyko problemów.
Przygotowałam dla Was Niezbędnik Spadkowy – krótki przewodnik po tym, jakie czynności należy podjąć po śmierci bliskiej osoby.
Przeczytaj listę punkt po punkcie i sprawdź, jakie formalności należy załatwić oraz o czym trzeba pamiętać.
Niezbędnik Spadkowy – Checklista co zrobić po śmierci bliskiej osoby
PO PIERWSZE Uzyskaj odpis aktu zgonu
Pierwszą niezbędną czynnością jest uzyskanie odpisu aktu zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego. Jest to dokument podstawowy, który będzie potrzebny do wszystkich kolejnych formalności: przy zgłaszaniu śmierci w ZUS, bankach, do postępowania w sprawie stwierdzenia nabycia spadku, aktu poświadczenia dziedziczenia, złożenia oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku, innych formalności u notariusza czy w urzędach skarbowych. Warto od razu poprosić o kilka egzemplarzy, ponieważ niektóre instytucje wymagają oryginału odpisu.
PO DRUGIE Sprawdź, czy istnieje testament
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie, czy zmarły pozostawił testament. Testament może znacznie ułatwić podział majątku, przedstawiając ostatnią wolę zmarłego, określając, kto i w jakiej części ma otrzymać spadek. Jeżeli nie ma testamentu, majątek dziedziczy się zgodnie z ustawą (tzw. dziedziczenie ustawowe) według ustalonych udziałów. Gdzie szukać testamentu? Testament można znaleźć w domu, w rzeczach osobistych, w dokumentach, u notariusza lub w Sądzie Rejonowym. W przypadku testamentów notarialnych istnieje Notarialny Rejestr Testamentów, gdzie można zadawać pytania i sprawdzić, czy dana osoba sporządziła testament.
PO TRZECIE Zbierz dokumenty dotyczące majątku spadkowego
Przed podjęciem decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku warto zebrać i przeanalizować dokumenty dotyczące majątku spadkowego.
Mogą to być:
- dokumenty dotyczące pojazdów lub innych wartościowych przedmiotów,
- akty własności nieruchomości,
- dokumenty bankowe, wyciągi bankowe,
- informacje o numerach kont bankowych i lokat,
- dokumenty dotyczące inwestycji (akcje, obligacje, fundusze)
- polisy ubezpieczeniowe i emerytalne,
- umowy najmu lub dzierżawy,
- dokumenty dotyczące zaciągniętych kredytów, pożyczek i innych zobowiązań,
- dokumenty, informacje dotyczące niezapłaconych rachunków, zaległości podatkowych.
Zebranie i analiza dokumentacji umożliwi świadome podjęcie decyzji o sposobie przyjęcia spadku lub o odrzuceniu spadku. Dodatkowo ułatwia to późniejsze formalności, na przykład związane z działem spadku.
PO CZWARTE Złóż oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku
Po śmierci bliskiej osoby jako spadkobierca masz 6 miesięcy na podjęcie decyzji i złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin ten jest liczony od momentu, kiedy dowiedziałeś się o tym, że jesteś spadkobiercą.
Spadek można:
- wprost – dziedziczysz wszystko: cały majątek wraz z ewentualnymi długami,
- z dobrodziejstwem inwentarza – dziedziczysz cały majątek spadkowy, ale za długi odpowiadasz tylko do wartości odziedziczonego majątku spadkowego,
- odrzucić – nie dziedziczysz nic – ani majątku, ani długów.
Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku to bardzo ważna decyzja, więc w przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować to z prawnikiem.
PO PIĄTE Zrób akt poświadczenia dziedziczenia albo złóż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
W zależności od sytuacji, spadkobiercy mogą:
- udać się do notariusza i sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia,
- albo złożyć wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku.
Dokument potwierdzający, kto jest spadkobiercą ten jest niezbędny, aby móc formalnie dysponować majątkiem zmarłego, np. sprzedać nieruchomość, wypłacić pieniądze z banku lub przepisać samochód.
PO SZÓSTE Zgłoś nabycie spadku do Urzędu Skarbowego
Zgłoszenie nabycia spadku do Urzędu Skarbowego w celu rozliczenia podatku od spadków i darowizn jest bardzo ważne. Wysokość podatku zależy od wartości majątku i stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą. Bardzo często najbliższa rodzina korzysta ze zwolnień.
W celu uzyskania zwolnienia od podatku od spadku należy dokonać zgłoszenia do Urzędu Skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Podsumowanie: Jakie czynności wykonać po śmierci bliskiej osoby?
Podstawowe czynności, jakie należy wykonać po śmierci bliskiej osoby to:
- uzyskanie aktu zgonu zmarłego spadkodawcy,
- sprawdzenie czy zmarły zostawił testament,
- zebranie i analiza dokumentów majątkowych,
- podjęcie decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku,
- sporządzenie aktu dziedziczenia lub złożenie wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku,
- zgłoszenie nabycia spadku do urzędu skarbowego.
Formalności po śmierci bliskiej osoby mogą wydawać się przytłaczające, jednakże odpowiednie przygotowanie i znajomość poszczególnych czynności, jakie należy wykonać, znacznie ułatwiają sprawne uporządkowanie spraw spadkowych.